Ontmoet de vreemdeling!
Urs Pfannenmüller

De vreemdeling is neergestreken in een huis, in mijn huis. De stroom mensen, die van zuid naar noord trekken, brengt niet alleen ellende met zich mee, maar ook nieuwe ervaringen en onverwachte ontmoetingen. Het anderszijn hoeft niet zo vreemd te zijn.
In het huis van Urs Pfannenmüller is een hut gebouw. De hut wordt bewoond door een vreemdeling. De hut is ingericht volgens de gewoonten van de vreemdeling. Je wordt ontvangen en eerst door een gedeelte van de woning van Urs Pfannenmüller begeleidt alvorens je de hut binnen gaat. Je kunt voor een moment kennis maken en in gesprek gaan met de vreemdeling. Bij de ontmoeting zullen hapjes en drankjes aanwezig zijn. Er zullen theatrale momenten een rol spelen. Wat is echt en authentiek bij de ontmoeting en wat is gespeeld? Zowel jij als bezoeker als de bewoner spelen uiteindelijk een rol. Dit project is niet los te zien van de algehele discussie rondom vreemdelingen. (asielzoekers, dubbele nationaliteit enz.) Urs Pfannenmüller mag dan niet uit een land van een ander continent komen, maar hij kent het vreemdeling zijn in een ander land uit eigen ervaring.

Data:
Vrijdag 13 juli
Zaterdag 14 juli
Zondag 15 juli

Lokatie:
Boomsluiterskade

"Ontmoet de vreemdeling"
Door: Sabien Teulings

Boven een garage aan een kade in Den Haag woont de oorspronkelijk Zwitserse kunstenaar Urs Pfannenmüller in een smalle etagewoning. De kunstenaar, die meer dan 35 jaar in Nederland woont, zit aan een rommelige eetkeukentafel en staart naar zijn papieren schema. "Tussen twee en vier uur zit nog een gat" tobt hij. Pfannenmüller schreef vrienden en familie aan met de uitnodiging om in zijn huis een vreemdeling te ontmoeten. De vreemdeling heeft hij drie dagen lang verschanst in zijn achterhuis in een speciaal daarvoor getimmerd en gepleisterd hok. Per telefoon en e-mail maakt Pfannenmüller afspraken voor een ontmoeting van maximaal een half uur.
Via een smalle keuken waar op het aanrecht de dagelijkse afwas staat en op de grond lege flessen worden bezoekers naar achteren geleid. Daar, in wat gewoonlijk waarschijnlijk de slaapkamer is, staat nu een houten constructie van balken en platen die een tweede kamer creëert. Dit kamertje heeft een eigen deuropening en een raam van plexiglas, gericht op het buitenraam. Binnen staat een magere, donkerharige oude man met olijfkleurige huid en twinkelende ogen klaar om de hand te schudden. Hij is de vreemdeling.
De vreemdeling heeft al iemand op bezoek. Het is Ineke uit Zierikzee, een vriendin van Pfannenmüller. We zitten samen op de bank in de kleine ruimte. De vreemdeling neemt breed glimlachend plaats op een stoel. Op de ovaalvormige salontafel ligt een boek met op de kaft een portret van de voormalige Egyptische president Sadat en daarnaast een krant, de Al Abram International . Aan de wanden zijn smalle plankjes bevestigd waarop foto's staan. Er is een foto waarop een grote familie de camera inkijkt. Er zijn foto's van de neef, de nicht en de broer van de vreemdeling, zo legt hij uit.





Enigszins stug en half wegkijkend komt kunstenaar Pfannenmüller binnen en zet een schaaltje met noord-Afrikaanse koekjes op tafel, waarna hij weer verdwijnt. "Beetje Egyptische muziek?" vraagt de vreemdeling, die Youssef heet, en hij zet een CDtje op. Ineke en ik volgen een ongeschreven script. "Goh, ik sta er voor het eerst bij stil hoe het moet zijn om een boek van achteren naar voren te lezen". "Hoe was dat om 16 jaar geleden naar Nederland te komen?" en "voel je je nog steeds een vreemdeling?".
Youssef geeft in gebroken Nederlands rolvast zijn antwoorden: "het leven is moeilijk hè". En hij legt uit dat de waterpijp dient om gedroogde appeltjes op te roken met elkaar, "gezellig".
Pfannenmüller plukte Youssef eerder die week uit de openbare bibliotheek. Gezamenlijk verzamelden ze attributen uit de huiskamer van Youssef voor in het tijdelijke verblijf, als aanknopingspunten voor een gesprek met bezoekers. Het gesprek zou misschien verrassender zijn geworden in een geheel witte ruimte, zonder al die aanknopingspunten. Zowel de vreemdeling als zijn bezoeker schieten door de koekjes, de waterpijp en de familiefoto's in een bekende rol. Maar misschien is dat wat Pfannenmüller juist duidelijk wil maken: een vreemdeling blijft altijd een vreemdeling. Hij kan een paar kunstjes die jij graag wilt zien omdat ze de dreiging van het onbekende wegnemen, maar daarmee ken je hem nog niet.
De enige in dit project die echt in een ongewone situatie verkeert en moet zoeken naar nieuwe omgangsvormen is Pfannenmüller zelf. Onbekenden stappen door zijn huis, hij is verantwoordelijk voor de kwetsbare situatie van zijn vreemdeling, hij is gastheer maar twee minuten later is zijn gast dat. Eigenlijk leidt het kunstmatige hok met de vreemdeling via een omweg naar Pfannenmüller zelf. Ontwricht, zwoegend en op de achtergrond verbeeldt hij de toestand van de vreemdeling misschien het treffendst.