Het gaat om het Spel
UpperFloor

Heb je de onmetelijke behoefte te willen winnen? Kom knikkeren! Met humor en kennis toetsen we de collectieve intelligentie van een groep.
Intelligent knikker experiment, een onderzoek naar groepswijsheid door het voorschotelen van verschillende spelvormen. Met humor en kennis toetst UpperFloor de collectieve intelligentie van een groep. De manier van samenwerken bepaalt het resultaat, want onderlinge verhoudingen hebben een directe uitwerking. Hiërarchie en adaptatie beïnvloeden de sociale interactie en bepalen deels het spel. Intellect wordt hier niet gekoppeld aan expertise, maar aan de strijd om het bestaan. Als een populatie exponentieel groeit, terwijl de voedselvoorziening slechts lineair stijgt, vindt er een natuurlijke selectie plaats. Door gebrek aan brandstof kan slechts een deel van iedere generatie overleven en zich voortplanten. Hierdoor komt de populatie in crisis. Samenwerking produceert een betere uitkomst als individuele beslissingen behouden blijven. Het recht van de sterkste dient van origine het collectief. Nu echter vertragen prestatiegerichtheid en individualisering de ontwikkeling. De drang om te winnen is een karikatuur geworden van de oorspronkelijke overlevingsdrang. Verschillen massa en kudde?
Gezocht:   Mensen die slim willen doen. Specifieke feitenkennis niet vereist, en irrationeel handelen is toegestaan.

Data:
Vrijdag 20 juli
Zaterdag 21 juli
Zondag 22 juli

Lokatie:
BVHA, Lange Voorhout

Het gaat om het spel
Door Marijn van der Jagt  
 
We zijn met z'n achten. En we hebben gemeen dat we verzameld zijn. Door UpperFloor, die ons van de Lange Voorhout heeft geplukt met de vraag of we met haar wilden knikkeren. In een speciaal ingericht hokje, onderdeel van het Bureau voor Hedendaags Avontuur, zitten we op krukjes te wachten op uitleg. Niet allemaal even geduldig, want UpperFloor mag dan een charmante jonge vrouw zijn, ze is wél vasthoudend, en sommigen van ons hebben een lichaamstaal die duidelijk maakt dat ze op zaterdagmiddag heus nog wel wat anders te doen hebben dan eh... knikkeren. En dan vormen we ineens twee deelverzamelingen. Vier van ons blijken 'individualisten' te zijn, en de andere vier 'leiders en volgers'. De opsplitsing was pure magie: UpperFloor stelde een vraag waarop wat schutterige, halve antwoorden kwamen, en trok toen doortastend een scheidslijn. Het onderscheid is meteen zichtbaar. Links van de tafel zitten Wij namelijk, de individualisten, die elkaar begrijpende blikken toewerpen. Rechts zitten Zij. Er volgen twee spellen, met knikkers zo groot als tennisballen en daarna zo groot als biljartballen.





De uitleg is even magisch als de indeling: we zijn al aan het rennen en gooien op de Lange Voorhout voor we snappen waar we eigenlijk in verzeild zijn. Die razendsnelle aanpak is fijn voor de mensen onder ons die op zaterdagmiddag nog wel wat anders te doen hebben. Het is ook fijn voor de verlegenen onder ons, want het besef dat we met onze buitenmaatse knikkers behoorlijk te kijk staan voor de Haagse voorbijgangers, dringt pas laat door. We hebben het te druk om stil te staan bij de indruk die we maken. We moeten punt één onze aandacht houden bij een spel dat we half denken te snappen. En punt twéé moeten we waarmaken dat Wij individualisten zijn, en Zij niet. Overleg daarover voeren we met onze begrijpende blikken, want - zo heeft UpperFloor per magisch decreet bepaald - individualisten mogen geen woorden gebruiken. De Anderen mogen dat wel. Het eerste spel, een ingewikkeld uitziende knikkerbaan die aan de ene kant gevuld moet worden, en aan de andere kant op het juiste moment geleegd, gaat Ons behoorlijk goed af. Omdat we niet mogen praten, doen we allevier maar wat. We laten zelfs de begrijpende blikken achterwege, en dat blijkt een prima strategie. De leiders/volgers proberen te overleggen, en in de hektiek van deze Ren-Je-Rot-situatie vergroot dat alleen maar de verwarring.





Bij het tweede spel, een potje knikkeren met biljartballen, scoren we net zo veel punten als de tegenpartij, maar als individualisten brengen we het er maar matig af. Voordat we de knikkerbal ter hand nemen, moeten we een extra spelregel verzinnen, waarbij Wij vieren dat ieder voor zich doen - we mogen immers niet met elkaar praten - en Zij in gezamenlijk overleg deze extra regels bedenken. over deze opdracht buigen. omtrent die extra regels eerst overleggen. Individualisten denken eerder buiten de bestaande kaders, zal UpperFloor na afloop verklaren, maar slechts één van Ons heeft een spelregel bedacht die hieraan voldoet. Dat iedere knikkeraar met z'n biljartbal onder de arm eerst een rondje om de reusachtige pot moet rennen, beïnvloedt op geen enkele manier de score en levert de bedenker geen voordeel op. Het is puur bedacht voor de lol, en vergroot de absurditeit van onze performance op de Lange Voorhout. Op magische wijze wuift UpperFloor de functionaliteit van de andere drie individualistische bedenksels aan de kant - als groep beantwoorden we aan de verwachtingen. Maar als individualisme gelijk staat aan creativiteit en originaliteit, dan ben Ik akelig door de man gevallen. Na afloop blijkt de bedenker van de enige echte Individualistische regel van beroep kunstenaar te zijn. Misschien is het verschil tussen kunstenaars en niet-kunstenaars wel doorslaggevender voor de uitslag van dit sociologische experiment. Of het verschil tussen mensen die alle tijd hebben en zij-die-op-zaterdagmiddag-wel-wat-anders-te doen-hebben-dan-eh-knikkeren. Of het verschil tussen degene die mogen praten en degenen die hun mond moeten houden.   Terwijl de deelverzamelingen weer uiteenvallen in een paar stellen en wat losse individuen, sputtert een vrouw uit de tegenpartij nog wat na over de groepsindeling, die zij fronsend had ondergaan. Zij was duidelijk liever een individualist geweest - de meest heroïsche kategorie in deze artistieke arena. Voordat we allebei opgaan in het zaterdagse Lange Voorhout-publiek, kijken we elkaar even begrijpend aan.